Vliegen is meer dan alleen het leren van vliegtechnische kunstjes, het is ook een gevoelsmatig proces. Wanneer je begint met zweefvliegen, heb je de zekerheid van een instructeur achter je die alles opvangt wat je verkeerd doet. Hij zorgt altijd dat de vlucht veilig verloopt en dat je weer netjes aan de grond komt te staan. Je comfort zone is groot, omdat het in feite die van je instructeur is.

Naarmate hij meer aan je over laat, begint het bouwen aan je eigen comfort zone: het gebied waarin je je veilig voelt, de situatie in de hand hebt en geniet van het vliegen. Want daar gaat het tenslotte om: zweefvliegen doe je voor je plezier!

 

In het begin is je comfort zone klein. Zodra er iets onverwachts gebeurt, ben je bij de grens waarop het opeens niet leuk dreigt te worden. Tijdens de landing kan crosswind, turbulentie, wind die opeens wegvalt achter bomen en een kist die voor je aan het landen is, sensory overload veroorzaken: je brein wordt zó bestookt met allerlei indrukken dat je het niet meer in de hand hebt, het lijkt alsof alle stoppen bovenin doorgeslagen zijn, terwijl je juist nu snel en goed moet reageren. Maak je niet ongerust, elke aankomende vlieger maakt dat mee! Militaire vliegers noemen die toestand helmet fire.

 

Als de vliegdag begint, kijk dan hoe anderen starten en landen. Vraag tijdig een briefing. Als je vlak voor de start geconcentreerd in de kist zit en dan pas een uitgebreide briefing krijgt, gaat de helft meestal het ene oor in en het andere uit.

 

Ga, als dat kan, ruim voor je start in de kist zitten. Zorg dat je lekker zit, doe de cockpitcheck alvast een keer en stel je in gedachten elke fase van de start, de vlucht, het circuit vliegen en final voor. Wanneer je tevoren al doormaakt wat straks gaat gebeuren, kun je ontspannender vliegen en hoef je niet overgeconcentreerd in de kist te zitten.
Misschien heb je wel eens gezien hoe kunstvliegers op de grond bezig zijn met zwaaiende armen, merkwaardige passen en hoofdbewegingen. Dit vreemde ballet is visualizing: ze ‘doen’ de hele vlucht. Dus: je vlucht vooraf ‘doorwerken’ - dat kan zelfs thuis - in de lucht genieten en achteraf beredeneren tijdens de debriefing.

 

Vliegen wordt nooit zo simpel als fietsen, zal altijd meer concentratie vergen. Wanneer je onvoorbereid en haastig instapt, tijdens de vlucht ontdekt dat je niet lekker zit, een instrument niet doet wat het moet doen, ergens iets bromt, kan je concentratie zó opgaan aan bijzaken, dat je je landing verprutst en een nare herinnering aan die vlucht overhoudt. In feite was er niet zoveel aan de hand, maar je was echt buiten je comfort zone.

Hierop is maar één antwoord: veel oefenen! Niet alleen vliegen bij mooi weer, maar vooral ook onder omstandigheden die je niet direct prettig vindt. Hoe meer en vaker je allerlei situaties meemaakt, des te beter leer je daarop te reageren. Dat is bouwen aan je comfort zone! De bouwstenen zijn ervaring en stapeltjes probleemoplossingen: als A niet kan, doe ik B en als dat ook niet kan, heb ik altijd nog C achter de hand.

 

Leren vliegen is een proces van vallen en opstaan en als je 50 bent, leer je het meestal lang zo snel niet als een scholier van 15. Je denkt iets helemaal onder de knie te hebben en dan opeens lukt het weer niet. Ook als je straks solo bent, zul je soms inschattingsfouten maken. Na een allesbehalve mooie landing kun je jezelf wel voor de kop slaan. Hoe kon je zo stom zijn om... Ook daarin ben je niet de enige. Niemand vliegt foutloos. Er zijn perioden dat het allemaal fantastisch gaat en dan opeens maak je een vlucht die je liever direct wilt vergeten.

Op een gegeven moment krijg je door hoe je thermiek moet vinden en dan gebeurt het geheid wel eens dat iedereen een uur blijft hangen en jij na amper vijf minuten weer aan de grond staat. Ook dat maakt iedereen mee, het hoort er allemaal bij.
En zeg nou zelf, als iedereen het kon, zou het geen prestatie meer zijn. Zweefvliegen leren is ook jezelf overwinnen.